Από τον καιρό που εξημερώθηκαν τα ζώα συντροφιάς και αποφασίσαμε να ζήσουνε διπλα μας , είτε βοηθώντας τον άνθρωπο σε κάποιες εργασίες είτε παραμένοντας ως απλή συντροφιά του , τέθηκε το ερώτημα του είδους της διατροφής που πρέπει να λαμβάνουν. Έτσι το ζήτημα της σωστής διατροφής είναι ένα περίπλοκο θέμα για το οποίο δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πάρα πολλά, αφού συνεχώς (ιδίως την τελευταία δεκαετία) ανακαλύπτουμε νέα δεδομένα που διαψεύδουν πεποιθήσεις προηγούμενων ετών. Αξίζει να αναφερθεί ότι η σημερινή κατοικίδια γάτα προέρχεται από την αφρικανική αγριόγατα, η οποία εξημερώθηκε περίπου 10.000 χρόνια πριν. Ζωολογικά λοιπόν, η γάτα κατατάσσεται στην τάξη των σαρκοφάγων και στην οικογένεια των αιλουροειδών. Πέρα από τη ζωολογική της ταξινόμηση, η γάτα ανήκει στα σαρκοφάγα και από διατροφικής άποψης. Ο σκύλος από την άλλη, αν και ζωολογικά κατατάσσεται στα σαρκοφάγα, διατροφικά θεωρείται παμφάγος.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πως τα δυο αυτά είδη ζώων ομοιάζουν ελάχιστα όσο αφορά τις διατροφικές τους συνήθειες και κυρίως την ποιότητα της παρεχόμενης τροφής , καθώς καθένα από αυτά έχει προσαρμοσμένο το γαστρεντερικό του σύστημα αλλά και όλη τη βιοχημική του βάση (π.χ. ξεχωριστά αμινοξέα διαφορετικής σύστασης, πεπτίδια κ.α.), ώστε να μεταβολίζουν τις προσλαμβανόμενες πρωτεΐνες , τα λίπη και τους υδατάνθρακες κατά τον δικό τους μοναδικό , οργανικό τρόπο.Αυτό σημαίνει , πως καμιά απολύτως έτοιμη παρασκευασμένη τροφή για το ένα είδος δεν είναι κατάλληλη για κατανάλωση από το άλλο είδος ζώου. Δίνοντας λοιπόν γατοτροφή σε έναν σκύλο , το πιο πιθανό είναι να δημιουργήσουμε σοβαρό πρόβλημα στην πέψη του ζώου αλλά και στην ανάπτυξή του, αφού άμεσα επηρεάζεται το γαστρεντερικό και το ουροποιητικό του σύστημα.Το ίδιο και σε μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό , ισχύει με τις τροφές για τους σκύλους όταν δίνονται στις γάτες. Η ταυρίνη επί παραδείγματι , είναι ένα αμινοξύ απαραίτητο στη διατροφή της γάτας και αυτό μπορεί να το βρει μόνο μέσα από την τροφή της. Όμως, ακόμα και για κάποια άλλα αμινοξέα που μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός της γάτας, παραμένει η ανάγκη της πρόσληψης των πρώτων υλών για τη σύνθεση των συγκεκριμένων αμινοξέων, οι οποίες επίσης προέρχονται από ζωικούς ιστούς.

 Σε αντίθεση με τον σκύλο και τα υπόλοιπα παμφάγα ζώα, η γάτα δεν μπορεί να περιορίσει τις ανάγκες της σε πρωτεΐνη όταν υπάρχει έλλειψη πρωτεϊνών στη διατροφή της, με αποτέλεσμα, σε περίπτωση περιορισμένης λήψης πρωτεϊνών, να καταφεύγει σε καταβολισμό κυρίως του μυϊκού της ιστού, ώστε να προμηθευτεί τα απαραίτητα αμινοξέα.Άμεσο επακολουθο είναι η απώλεια βάρους και η καταβολή του ζώου.

Το λίπος είναι ένα άλλο βασικό συστατικό μιας τροφής: σε αντίθεση με τον σκύλο, η γάτα δεν έχει πρόβλημα να καταναλώνει ακόμα και μεγάλες ποσότητες λίπους, με μοναδικό ίσως ανεπιθύμητο επακόλουθο την αύξηση του βάρους της αν ξεπεραστούν οι ανάγκες της σε θερμίδες, χωρίς όμως να δημιουργούνται άλλα προβλήματα υγείας. Ο σκύλος από την άλλη, είναι λιγότερο ανεκτικός σε κατανάλωση υψηλής ποσότητας λίπους καθώς εκτός από την πρόσκτηση βάρους κινδυνεύει σοβαρά με διαφόρων τύπου παγκρεατίτιδες εφόσον τα λιπαρά στην τροφή του είναι παραπάνω από τα επιτρεπόμενα.

Οι υδατάνθρακες είναι το τρίτο βασικό συστατικό μιας τροφής. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε, ότι η διατροφή της γάτας που ζει σε άγρια μορφή (π.χ. αγριόγατα) δεν περιέχει σχεδόν καθόλου υδατάνθρακες. Οι κατοικίδιες γάτες προέρχονται από την αγριόγατα η οποία κυνηγά και καταναλώνει ποντίκια, πουλιά, σαύρες, τροφές δηλαδή που περιέχουν κυρίως πρωτεΐνη και ελάχιστους υδατάνθρακες. Η γάτα δεν μπορεί να μεταβολίσει επαρκώς μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων και αυτό συνήθως δημιουργεί μια σειρά προβλήματα σε μια γάτα που αναγκάζεται να τους καταναλώσει.Αντίθετα στον σκύλο η κατανάλωση υδατανθρακων μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερες ποσότητες , μέσα όμως σε λελογισμένα πλαίσια.

Στις διάφορες τροφές που κυκλοφορούν στο εμπόριο, συνήθως οι τροφές σε κονσέρβα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη σε σύγκριση με την ξηρή τροφή και ως εκ τουτου φαντάζουν μια πολύ καλή επιλογη για την διατροφή της γάτας. Η μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες στις κονσέρβες σε σχέση με την ξηρά τροφή (κροκέτες) συμβαίνει για τεχνικούς λόγους στη διαδικασία παραγωγής του εμπορικού προϊόντος , αφού οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι στη διαδικασία παρασκευής της ξηράς τροφής με αποτέλεσμα να πέφτει αντίστοιχα το ποσοστό των πρωτεϊνών.

Συμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Ελέγχου Τροφίμων (AAFCO) κάθε τρόφιμο που προορίζεται για κατανάλωση κατοικιδίων θα πρέπει να αναγράφει σαφώς τα εξής:

• Το όνομα της εταιρείας και το νομα του προϊόντος
• Το είδος ζώου για το οποίο προορίζεται
• Οδηγίες για το τάισμα
• Διεύθυνση και όνομα κατασκευαστή ή διανομέα
• Δήλωση της περιεχόμενης ποσότητας
• Ανάλυση συστατικών
• Λίστα περιεχόμενων συστατικών
• Διατροφική δήλωση επάρκειας

Οι παρασκευαστές των συγκεκριμένων τροφίμων είναι υπεύθυνοι για την επισήμανση, το μάρκετινγκ, και τη διαμόρφωση των προϊόντων τους, σε συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς και εθνικούς νόμους .

Όπως μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας , η διατροφή των κατοικιδίων βασίζεται σε κανόνες και όρους σωστής διατροφής σε βαθμό που η αυθαίρετη και μη ισορροπημένη χορήγηση τροφής να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία των ζώων και την πέψη.Σε όλον τον κόσμο, οι διατροφολόγοι κτηνίατροι εργάζονται για να κατανοήσουν τους μηχανισμούς μιας ισορροπημένης και πλήρους διατροφής στα κατοικίδια και τα νέα δεδομένα που ανακαλύπτουμε διαψεύδουν πεποιθήσεις προηγούμενων ετών. Η διατροφή του ζώου μας είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση που αφορά την ευζωΐα και την μακροημέρευσή του και δεν θα πρέπει να αφήνεται στην τύχη ή ακόμα και στις ιδιαίτερες γευστικές προτιμήσεις του ζώου.

Βασίλειος Πετρίδης

Κτηνίατρος DVM

Αγχώδεις διαταραχές από το stress και αντιμετώπισή τους.

Ενώ πολλά από τα σκυλιά μας απολαμβάνουν έναν ''κακομαθημένο'' τρόπο ζωής , γεμάτο με ανέσεις όπως άνετα κρεβατάκια , τακτικά νόστιμα γεύματα , την ανθρώπινη στοργή και προστασία ,βιώνουν επίσης και αγχώδεις διαταραχές. Αυτές οι αγχώδεις καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλής ποιότητας ευζωία αλλά και σε ασθένειες που πηγάζουν από αυτούς ακριβώς τους στρεσσογόνες παράγοντες και περιλαμβάνουν κυρίως πεπτικές διαταραχές που φέρουν την ονομασία ''διάρροια από stress'' και ''κολίτιδα από άγχος''.Άλλες εκφάνσεις των διαταραχών αυτών, περιλαμβάνουν την κροτοφοβία (εκδήλωση φοβικής συμπεριφοράς σε πολύ δυνατούς ή ακόμα και ήπιους ήχους , στο χτύπημα των καμπάνων κ.α.) , την εμφάνιση στερεότυπων συμπεριφορών και κινήσεων (κυνηγητό ουράς , ανορεξία , δάγκωμα των ποδιών και άλλων αντικειμένων ) καθώς τέλος και την εκδήλωση απρόκλητα επιθετικής συμπεριφοράς και διάθεσης από την πλευρά του ζώου, που οδηγεί στην έντονα αντικοινωνική του συμπεριφορά με απρόβλεπτες πολλές φορές συνέπειες.

Με ποιον όμως τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε το ζώο μας , να το απευαισθητοποιήσουμε από τέτοιες καταστάσεις και να προλάβουμε δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία του ή ακόμα και για μας τους ίδιους;Τέσσερις στρατηγικές για την διαχείριση του άγχους περιλαμβάνουν τα εξής :

1ον: Διασφαλίζουμε την ασφάλεια του κατοικιδίου. Θα πρέπει σε ευαίσθητα ζώα να εξασφαλίζουμε κατάλληλα καταλύματα , διαρκή εποπτεία του ζώου κατά την διάρκεια του περιπάτου και διαχωρισμό τους όταν είμαστε ιδιοκτήτες περισσότερων του ενός ζώου.Ένα σκυλί λογου χάρη , που είναι επιρρεπές στις επιθέσεις σε διαφόρους στόχους κατά τον περίπατο και προσπαθεί να τρέξει μακριά ή να ξεφύγει , ιδανικά θα πρέπει να είναι υπό την αυστηρή μας επίβλεψη , κοντά στο σώμα μας ετσι ώστε το σώμα μας να αποτελεί φυσικό εμπόδιο από τον στόχο.

2ον: Εντοπισμός και αποφυγή ,εξάλειψη ή ελαχιστοποίηση των καταστάσεων που πυροδοτούν το stress. Θα μπορουσε να πει κανείς πως η πλήρης αποφυγή των καταστάσεων που πυροδοτούν το στρες, δεν είναι πάντοτε εφικτή .Επί παραδείγματι , η αποφυγή των ισχυρών ήχων και δονήσεων κατά την διάρκεια μιας καταιγίδας δεν είναι δυνατόν να εξαληφθούν.Σε μια τέτοια περίπτωση , φροντίζουμε το ζώο μας να μεταφερθεί σε έναν ασφαλέστερο εσωτερικό χώρο του σπιτιού ,με λιγότερους ήχους και πίεση.Επίσης , σε περιπτώσεις που η παρουσία παιδιών στρεσσάρει έναν σκύλο , είναι ιδανικό να κινείστε με το ζώο σας σε μια πιο απομονωμένη περιοχή παρά να το πηγαίνετε σε παιδικές χαρές ή κοντά σε σχολεία που η παρουσία των παιδιών και οι φωνές τους είναι έντονες.

3ον: Ξεκινήστε ένα πρόγραμμα διαμόρφωσης χαρακτήρα και τροποποίησης συμπεριφοράς. Οι δυο πιο κοινές μέθοδοι για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η συστηματική απευαισθητοποίηση και η υποκατάσταση του ερεθίσματος. Η συστηματική απευαισθητοποίηση , είναι μια διαδικασία κλιμάκωσης της έκθεσης στο ερέθισμα που πυροδοτεί το στρες. Έτσι, ξεκινώντας την έκθεση από ένα πολύ χαμηλό επίπεδο και σταδιακά αυξάνοντας την ένταση , ο σκύλος μπορεί να εγκλιματιστεί στη στρεσογόνο κατάσταση. Αν για παράδειγμα το ζώο μας υποφέρει από κροτοφοβία , ξεκινώντας από την δημιουργία χαμηλής έντασης αλλά οξέων ήχων, σταδιακά μπορουμε να πετύχουμε πολύ καλά αποτελέσματα ανοχής του ζώου μας σε πιο δυνατούς ήχους. Από την άλλη , η υποκατάσταση του ερεθίσματος βασιζεται στην δημιουργία εντελώς διαφορετικών συναισθημάτων κατά την πυροδότηση του στρεσσογονου ερεθίσματος.Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε συναισθήματα χαράς όταν το ζώο βρίσκεται σε μεγάλη ένταση.Ένας πολύ καλός τρόπος είναι οι επιβραβεύσεις (νόστιμες λιχουδιές ή παιχνίδια ) που την κρίσιμη στιγμή αλλάζουν την ψυχολογική διάθεση (η φοβία και το στρες μετατρέπονται σε χαρά και ηρεμία).

4ον: Βοηθητικές ουσίες και ειδικές κλινικές δίαιτες. Είναι γνωστή τα τελευταία χρόνια η ευεργετική επίδραση ορισμένων ουσιών όπως οι φερομόνες στην διαμόρφωση της ψυχολογίας και στην εν γένει συμπεριφορά των ζώων.Η χρήση τους είναι ποικίλη, όπως για στην αντιμετώπιση του άγχους κατά την μεταφορά του ζώου , στην χαλάρωση κατά την διάρκεια του παιχνιδιού και στην κοινωνικοποίηση των ζώων με τους ανθρώπους άλλα και με άλλα ζώα. Οι θεραπείες με τις φερομόνες , σε συνδυασμό με ειδικές κλινικές δίαιτες που περιέχουν αμινοξέα ικανά να δημιουργούν κατάσταση ευφορίας στα ζώα, δίνουν εξαιρετικά αποτελέσματα στην αναστροφή της παθογενούς συμπεριφοράς. Αξίζει να σημειωθεί τέλος, ότι η τακτική άσκηση συμβάλλει σημαντικά στην συνολική μείωση του στρες.

Ένα στρεσσαρισμένο και επιθετικό σκυλί , χρειάζεται ιδιαίτερη μεταχείριση και συνετή αντιμετώπιση.Η συνεργασία σας με τον Κτηνίατρό σας και τον κατάλληλο εκπαιδευτή ζώων , θα λύσει το πρόβλημα της συμπεριφοράς που αντιμετωπίζει ο σκύλος σας και θα θέσει τη σχέση σας με το ζώο σας σε ένα νέο επίπεδο.

Βασίλειος Πετρίδης

Κτηνίατρος DVM